15 تیر در برخورد صاعقه به یک خانه چه اتفاقی می افتد؟
آتش سوزی های حاصل از برخورد صاعقه معمولا دراطاقک زیر شیروانی و یا درون دیوارهای منازل اتفاق می افتد. این نوع از آتش سوزی ها که در مکان های سربسته به وقوع می پیوندند، در مراحل آغازین خود قابل مشاهده نخواهند بود.
هدف اصلی در شبیه سازی یک صاعقه، پیدا کردن مسیر دارای کمترین مقاومت ممکن از ابرها به عمق زمین، خواهد بود.
امروزه اکثر منازل از مسیرهای بالقوه برای عبور صاعقه تشکیل شده اند.
این مسیرها شامل: لوله های آب و گاز، خطوط برق و تلفن، آب راه های لبه سقف خانه، خطوط اینترنت و کابل تلویزیون، ناودان ها و چارچوب فلزی پنجره هستند.
وجود هر رسانایی در یک خانه، به عنوان یک مسیر عبور برای صاعقه به شمار می آید.
برای رسیدن صاعقه به زمین، نیاز به هیچ شیء رسانایی نیست. اگرچه، صاعقه راه خودش را از طریق مایل ها در هوا ساخته است.
بنابراین اشیاء رسانا صرفا به منظور راحتی و در صورتی که موجود باشند، مورد استفاده قرار خواهند گرفت. هم اکنون در سال 1998، یک درخت و یک خانه در ایالت کارلستون و ویرجینیای غربی مورد اصابت صاعقه قرار گرفت.
عبور صاعقه ازطریق یک خانه، اغلب به طور شاخه ای خواهد بود، و بیشتر از یک مسیر را برای رسیدن به زمین مورد استفاده قرار می دهد.
صاعقه همچنین قابلیت جهش و انتقال به یک مسیر رسانای دیگر از طریق هوا که از آن به عنوان جرقه کناری (Side flash) یاد می شود را دارد.
به عنوان مثال: صاعقه ممکن است در ابتدا به خطوط برقی در اطاقک زیر سقف شیروانی یک خانه متصل شده، و سپس درطبقه اول و یا دوم به لوله های آبی که دارای اتصال زمین بهتری هستند، منتقل شود.
همچنین صاعقه می تواند به آب راه لبه سقف خانه متصل شده و سپس به چارچوب یک پنجره به عنوان سکوی پرتاب سیستم الکتریکی و لوله های آب، منتقل شود.
در طی کل فرآیند شبیه سازی و یا بخشی از آن، انتقال صاعقه از منافذ دیوار به شیرهای آب سینک ظرفشویی و یا حتی به سرتاسر اتاق ها قابل مشاهده بوده است.
جریان صاعقه در خانه هایی که توسط یک سیستم محافظتی مناسب تجهیز نشده اند، باعث بروز خسارات جبران ناپذیری خواهد شد.
سیستم های حفاظت از صاعقه ای که به صورت حرفه ای نصب شوند گران قیمت بوده و از ریسک پایینی دراصابت مستقیم برخورداراند، بنابراین اکثر خانه ها فاقد این نوع از سیستم ها هستند.
سه خطر اصلی صاعقه در خانه ها
صاعقه دارای سه خطر اصلی در خانه هایی که به طور مستقیم به آن ها برخورد می کند خواهد بود.
1- خطر آتش سوزی
بزرگترین خطری که صاعقه برای یک خانه به همراه دارد، آتش سوزی خواهد بود.
چوب و دیگر مواد قابل اشتعال ساختمانی هنگامی که در تماس با کانال صاعقه بدون پوشش (و یا هنگام عبوراین کانال از آن ها) باشند، می توانند به راحتی شعله ور شوند.
وقوع آتش سوزی در اطاقک زیر شیروانی و یا سقف منازل بسیار متداول است.
به طوری که کانال صاعقه قبل از رسیدن به یک مسیردارای رسانای بیشتر مانند: لوله ها و کابل ها، باید از بعضی مواد سازنده ساختمان که برروی سقف قرار دارند عبور کند.
هنگامی که جریان صاعقه از طریق کابل ها عبور می کند، معمولا باعث سوختن آن ها شده و خطرشعله ورشدن آتش در بین مدارات آسیب دیده را ایجاد می کند.
2- آسیب حاصل از افزایش ولتاژ برق
اگر صاعقه، هر کدام از کابل های الکتریکی را به عنوان مسیر اولیه و یا دوم خود برای عبور انتخاب نماید، افزایش ناگهانی ولتاژ می تواند باعث آسیب رساندن به لوازم غیربرقی متصل به آن شود.
حتی اگر اکثر جریان های حاصل از صاعقه مسیرهای دیگری را برای ورود به زمین انتخاب کنند، سیستم الکتریکی خانه دچار افزایش ولتاژ منجربه آسیب رساندن به وسایلی که به آن متصل هستند (به خصوص در لوازم الکترونیکی)، خواهد شد.
3- آسیب حاصل از موج ضربه ای
موج ضربه ای ناگهانی، یکی از دیگر عوامل اصلی آسیب حاصل از صاعقه به حساب می آید.
موج های ضربه ای که توسط صاعقه به وجود می آیند، همان صدای رعدی را ایجاد می کنند که برای ما قابل شنیدن است.
این موج ها در فواصل نزدیک می توانند اثرات مخربی داشته باشند و باعث بروز شکستگی و ترک خوردگی در بتون، آجر، بلوک های بتونی و سنگ ها شوند.
دودکش های آجری و سنگی معمولا دچار آسیب های شدید حاصل از صاعقه می شوند.
موج های ضربه ای حاصل از صاعقه می توانند باعث تخریب دیوارهای گچی، خرد شدن شیشه ها، ایجاد حفره در خاک و شکافته شدن فونداسیون ها شوند.
یکی دیگر از آسیب های ثانویه متداول که در اثر صاعقه ایجاد می شود، ترکش های انفجاری حاصل از آن است که گاها با پیدا شدن اشیاء مدفون در دیوارها قابل مشاهده است.
اما درمورد سازه هایی که هیچ گونه لوله و یا کابلی در آن ها وجود ندارد چگونه است؟ وجود خانه هایی که فاقد مسیرهای رسانای الکتریکی به زمین باشند بسیار کم است.
اما این نوع از خانه ها وجود دارند. مانند: کلبه های کمپینگ و ماهیگیری.
در این موارد، تمامی شروط در مورد چگونگی انتخاب مسیر توسط صاعقه برای رسیدن به زمین، کنار گذاشته شده و مجددا، صاعقه از طریق مایل ها در سرتاسر آسمان غیر رسانا منتقل می شود، و عدم وجود لوله و یا کابل مانع عبور آن از یک سازه کاملا غیررسانا نخواهد شد.
چنین سازه ای، محافظ مناسبی برای یک شخص در برابر صاعقه به حساب نمی آید.
بنابراین، اگر در یک هوای طوفانی در چنین سازه ای گیر افتادید، در نظر داشته باشید که با رفتن به درون یک ماشین سقف دار از ایمنی بسیار بیشتری برخوردار خواهید بود.
بیشتر خوانید : سرج ارستر یا حفاظت در برابر افزایش ولتاژ صاعقه
برای ایمن بودن از صاعقه در خانه خود، چه کارهایی را می توان انجام داد؟
اکنون که می دانیم در یک خانه مسیرهای متداولی برای عبور صاعقه نظیر:
کابل ها و لوله ها وجود دارند، بهترین راه برای ایمن ماندن در یک هوای طوفانی، دور ماندن تا حد ممکن ازاین مسیرها و خودداری از هرگونه تماس مستقیم با آن ها خواهد بود.
مواردی که باید از انجام دادن آن ها خودداری شود شامل:
- دوش گرفتن و یا به دسشویی رفتن
- شستن ظروف و دست ها
- تایپ کردن و یا بازی کردن با کامپیوتر و استفاده از تلفن
- ابزار و لوازم دارای سیم، می شود.
همچنین باید از پنجره های دارای چارچوب فلزی فاصله گرفته شود.
استفاده از وسایل بدون سیم مانند: موبایل، تلفن بی سیم، ریموت ها و…، خطری در پی نخواهد داشت.
همچنین با توجه به این که جریان صاعقه قادر به عبور از خاک و بتون های خیس و مرطوب است، باید از تماس مستقیم پوستی با زمین ارت خودداری کرده، و برای راه رفتن برروی سطح زیرزمین، گاراژ و یا حیاط خلوت منزل خود از کفش استفاده کنید.
در هنگام اصابت صاعقه به خانه خود چه کارهایی باید انجام دهید؟
اگر خانه شما به طور مستقیم مورد اصابت صاعقه قرار بگیرد، باید توجه شما بلافاصله معطوف به این باشد که ممکن است هر گونه آتش سوزی رخ داده باشد و سپس با آتش نشانی تماس بگیرید.
متداول ترین مکان برای ایجاد آتش سوزی حاصل از صاعقه، اطاقک زیر سقف شیروانی منازل است. اما احتمال شروع این آتش سوزی ها در هر مکانی که صاعقه از آن عبور کرده باشد وجود دارد.
برخی ازآتش سوزی های درون دیوارها و اطاقک های زیرسقف شیروانی ممکن است در همان ابتدا قابل مشاهده نباشند.
شما همچنین باید مراقب قطعات جدا شده از دودکش، دیوار و بام پوش های (Shingle: قطعات چوبی، پلاستیکی و یا سفالی که به جای شیروانی با استفاده از آن ها پشت بام رو می پوشانند.) آسیب دیده باشید.
برای جلوگیری از خطرات آتش سوزی که در آینده ممکن است رخ دهد، استفاده از یک برقکار برای بازرسی سیستم الکتریکی بایستی در نظر گرفته شود.
آیا این احتمال وجود دارد که در خانه خود مورد اصابت صاعقه قرار بگیرید؟
همانطور که احتمال وقوع آن بسیار پایین است، اما امکان ایجاد جراحت بر اثر صاعقه درخانه نیز وجود دارد.
ایجاد سوختگی و شوک الکتریکی در هنگام تماس مستقیم یک شخص با یکی از مسیرهای انتخابی صاعقه برای عبور، ازجمله جراحت هایی هستند که رخ می دهند.
متداول ترین جراحت های حاصل از صاعقه که درون خانه رخ می دهد، هنگامی است که شخص مورد نظر در حال صحبت با یک تلفن سیم دار بوده و یا درحال تماشای مناظر بیرون بر روی چارچوب فلزی پنجره است.
جرقه های کناری (بالاتردرمورد آن ها توضیح دادیم)، که به سرتاسر اتاق منتقل می شوند نیز می توانند منجر به ایجاد جراحت هایی شوند، اما احتمال آن بسیار پایین است.
همچنین تاکنون جراحت های غیرمستقیم ناشی از ترکش های مشتعل مواد ساختمانی نیز ثبت شده اند.
چگونه باید از لوازم الکترونیک حساس محافظت کرد؟
حفاظت کامل و 100 درصدی از لوازم الکترونیکی حساس در برابر برخورد صاعقه، تقریبا امری غیرممکن محسوب می شود.
همانطورکه واحدهای UPS و محفاظان افزایش ولتاژ قادربه حفاظت کامل از این وسایل در برابر برخورد مستقیم صاعقه نیستند، بهترین روش برای حفاظت از آن ها دریک هوای طوفانی، کشیدن سیم برق وسایلی است که از ارزش زیادی برخوردار هستند.
ممکن است بعضی از افراد این موضوع را مطرح کنند که خطر برخورد مستقیم صاعقه به یک خانه بسیار پایین تر از آن است که هربار با وقوع طوفان و رعد و برق تمامی وسایل برقی خود را از پریز قطع کرد.
حصول اطمینان از این که بیمه صاحبخانه و یا مستاجر شما پوشش دهنده آسیب های حاصل از صاعقه است، کارعاقلانه ای محسوب می شود.
زیرا، بعد از ایجاد آسیب احتمالی، تمامی لوازم الکترونیک گران قیمت شما که تحت پوشش بیمه باشند، تعویض خواهند شد.
با این وجود، در نظر بگیرید مواردی مانند:
دیتاهای سیو شده بر روی کامپیوتر (عکس، فیلم، فایل های کاری و…)، غیرقابل برگشت و جایگزینی خواهند بود.
بنابراین می توان با بک آپ گرفتن پی در پی خارج از سایت و یا ذخیره آن ها بر روی یک درایو هارد اکسترنال که در مواقع لزوم می توان آن را از برق قطع کرد، این خطر را کاهش داد.
آیا باید یک سیستم حفاظت در برابر صاعقه نصب کنیم؟
یک سیستم محافظتی صاعقه که به صورت حرفه ای نصب شده و از زمین کردن مناسبی برخوردار است، می تواند کاهش دهنده و یا از بین برنده خطرات آسیب دیدگی و آتش سوزی ناشی از برخورد مستقیم صاعقه در یک خانه باشد.
ممکن است تمایل داشته باشید تا خطر برخورد را تعیین کرده و مزایای آن دربرابر هزینه های صرف شده را برآورد کنید.
بیمه، یکی ازگزینه های مقرون به صرفه برای این امر محسوب می شود.
به ویژه در مواردی که شما در منطقه ای سکونت دارید که میزان وقوع رعد وبرق و طوفان درآن مناطق بین متوسط تا متوسط رو پایین است.
اما اگر شما در جایی مانند شمال ایران و یا مناطق ساحلی که میزان وقوع رعد و برق درآن ها بالاست سکونت دارید، استفاده از سیستم حفاظت در برابر صاعقه می تواند بسیار موثر باشد.
بیشتر بخوانید : یک سیستم حفاظت از صاعقه کامل
برای خرید محصولات حفاظت در برابر صاعقه، دریافت مشاوره در خصوص نصب و راه اندازی و یا پشتیبانی سیستم های حفاظت از صاعقه برای منزل های مسکونی، آپارتمان ها، شرکت ها و سازمان ها با شرکت تجهیزات سیستم زمین تماس بگیرید.
شماره تماس های شرکت ما : 02177959032 – 02177940716
تجربه و کیفیت کار ما افتخار ماست.
بدون نظر